ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Η βιταμίνη C είναι συχνός όρος χρησιμοποιούμενος για το L- ασκορβικό οξύ, το διϋδρο – L - ασκορβικό οξύ (τον οξειδωμένο τύπο του L- ασκορβικού οξέος) και τα άλατα του L-ασκορβικού οξέος (νατριούχο, καλιούχο και ασβεστιούχο L-ασκορβικό).

Η βιταμίνη C (ασκορβικό; ascorbate) είναι ένα αντιοξειδωτικό οργανικό οξύ, το οποίο λειτουργεί ως συνένζυμο για την διασταυρούμενη σύνδεση των ινιδίων του κολλαγόνου του χόνδρου και της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας του συνδετικού ιστού την εξαρτώμενη από την υδροξυλίωση της προλίνης και της λυσίνης.

Το L-ασκορβικό οξύ αποτελεί την πλειοψηφία (80-90%) της βιταμίνης C στις τροφές. Υπάρχει στους καρπούς της αγριοτριανταφυλλιάς (κυνόροδα), στα φραγκοστάφυλα και τα εσπεριδοειδή, αλλά μπορεί να συντεθεί και από την γλυκόζη.

Το ασκορβικό οξύ έχει την ιδιότητα να αθροίζεται στον αρθρικoύς χόνδρους [Stabler TV and Kraus VB, 2003]. Στα χονδροκύτταρα, το ασκορβικό οξύ και το διϋδροασκορβικό μεταφέρονται μέσω του μεταφορέα της εξαρτώμενης από το νάτριο βιταμίνης C (SVCT-2) [Clark AG et al, 2002] και του μεταφορέα της γλυκόζης GLUT 1 [Mc Nulty AL et al, 2002], αντίστοιχα. Στην οστεοαρθρίτιδα, το μεγαλύτερο μέρος της βιταμίνης C μεταφέρεται μέσω του SVCT-2 [McNulty AL et al, 2002].

ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΚΟΡΒΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ

Μειώνει την δράση της αρυλσουλφατάσης - Β, αλλά αυξάνει την δράση της όξινης φωσφατάσης σε φυσιολογικά και οστεοαρθρικά χονδροκύτταρα [Schwartz ER and Adamy L, 1977].

Μειώνει την απελευθέρωση γλυκοζαμινογλυκανών την επαγόμενη από την λιποπολυσακκχαρίδη (LPS) [Tiku ML et al, 1999].

Αυξάνει την σύνθεση των πρωτεϊνών και των πρωτεογλυκανών από τα χονδροκύτταρα του αρθρικού υμένα [Schwartz ER and Adamy L, 1977; Clark AG et al, 2002]

Αυξάνει τα επίπεδα του mRNA του κολλαγόνου Ι και ΙΙ [Sandell LJ and Daniel JC. 1988; Clark AG et al, 2002]

Αυξάνει τα επίπεδα της αγκρεκάνης και της α-προλυλ 4- υδροξυλάσης [Clark AG et al, 2002]

Μπορεί να συνδέεται με το κολλαγόνο και άλλες πρωτεΐνες με μη ενζυμική γλυκοζυλίωση, οδηγώντας στον σχηματισμό προχωρημένων γλυκοζυλιωμένων τελικών προϊόντων (AGEs).

Σε υψηλά επίπεδα (756 μM) αυξάνει την καρβονυλίωση των πρωτεϊνών, έναν τύπο οξειδωτικής βλάβης [Clark AG et al, 2002].

Η θρεόζη (threose), ένας μεταβολίτης του ασκορβικού οξέος, αυξάνει το περιεχόμενο AGE του αρθρικού χόνδρου in vitro [Verzijl N et al, 2002]. Οι διασταυρούμενοι αυτοί δεσμοί αυξάνουν την δυσκαμψία του δικτύου του κολλαγόνου, η οποία υποτίθεται ότι αυξάνει την επιρρέπεια του χόνδρου στην ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας.

Χονδροπροστατευτική δράση

Σε ζωικά μοντέλα, η βιταμίνη C διεγείρει τον μεταβολισμό των χονδροκυττάρων, του κολλαγόνου και την σύνθεση των πρωτεογλυκανών και έχει χονδροπροστατευτική δράση, in vitro [Richy F et al, 2003].

Στα ινδικά χοιρίδια, το ασκορβικό οξύ, χορηγούμενο σε δόση 150 mg ημερησίως, μειώνει μεν την βαρύτητα της χειρουργικά προκληθείσας οστεοαρθρίτιδας των γονάτων [Schwartz ER et al, 1981; Schwartz ER, 1984], αλλά αυξάνει την βαρύτητα της αυτόματης οστεοαρθρίτιδας [Kraus VB et al, 2004].

Στα ίδια ζώα, η προσθήκη ασκορβικού οξέος στο πόσιμο νερό σε πενταπλάσιες ποσότητες (ισοδύναμες με 1 g/Lt) προστατεύει, αν και σε μικρό μόνο βαθμό, την ανάπτυξη των αυτόματων, όχι όμως και των χειρουργικά προκληθεισών, οστεοαρθρικών αλλοιώσεων [Meacock SC et al, 1990].

Δράση στην οστεοαρθρίτιδα

Σύμφωνα με την εκτίμηση των ασθενών με οστεοαρθρίτιδα των γονάτων ή των ισχίων που συμμετείχαν στην μελέτη Framingham (Framingham Osteoarthritis Cohort Study), η αυξημένη πρόσληψη αντιοξειδωτικών μικροθρεπτικών συστατικών, ιδίως βιταμίνης C, μειώνει τον κίνδυνο της καταστροφής του χόνδρου και την εξέλιξη της νόσου. Οι ασθενείς που έπαιρναν, κατά μέσον όρο, >152 mg βιταμίνης C ημερησίως, είχαν 3 φορές μικρότερο κίνδυνο εξέλιξης της οστεοαρθρίτιδας (McAlindon TE et al,1996].

Σε μία διπλή – τυφλή, διασταυρούμενη τυχαιοποιημένη μελέτη διάρκειας 14 ημερών σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος και του ισχίου, το ασκορβικό ασβέστιο, σε δόση 1 gr 2 φορές ημερησίως, εμείωσε το VAS του πόνου περισσότερο από πλασέμπο [Jensen NH, 2003].

Σύμφωνα με νεότερη μελέτη, η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C δεν προστατεύει από την εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας των γονάτων [Peregoy J and Wilder FV, 2011].

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C φαίνεται ότι έχει χονδροπροστατευτικές δράσεις, in vitro

Οι κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι ανακουφίζει από τον πόνο και να μειώνει τον κίνδυνο καταστροφής του αρθρικού χόνδρου σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα των ισχίου ή των γονάτων, αν και άλλοι διαφωνούν [Peregoy J and Wilder FV, 2011]