Η καλσιτονίνη έχει δυνητικές αντι-απορροφητικές δράσεις δρώντας άμεσα στις οστεοκλάστες. Τα χονδροκύτταρα φέρουν υποδοχείς της καλσιτονίνης (Suzuki H et al, 1996; Sondergaard BC et al, 2006; Shyu JF et al, 2007).

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ - ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ

Δράσεις σε πρωτεογλυκάνες, γλυκοζαμινογλυκάνες και μεταλλοπρωτεϊνάσες

Αυξάνει την σύνθεση των πρωτεογλυκανών και των γλυκοζαμινογλυκανών και την παραγωγή κολλαγόνου τύπου ΙΙ

Μειώνει την δραστηριότητα των πρωτεολυτικών ενζύμων και των μεταλλοπρωτεϊνασών (Franchimont P et al, 1989; Sondergaard BC et al, 2006) και, σε δόση1 mg ημερησίως per os, τα επίπεδα των MMP (Manicourt DH et al, 2006)

Αναστέλλει την δραστηριότητα της φωσφολιπάσης Α2 και της κολλαγενάσης σε ανθρώπινα οστεοαρθρικά χονδροκύτταρα [Hellio MP et al, 1997].

Χονδροπροστατευτικές δράσεις

Οι μετρήσεις του διασταυρούμενου C-τελικού τελοπεπτιδίου του κολλαγόνου τύπου ΙΙ έχουν δείξει ότι η καλσιτονίνη έχει χονδροπροστατευτικές δράσεις [Sondergaard BC et al, 2007; Henriksen K et al, 2010; Sondergaard BC et al, 2010].

Αναλγητική δράση

Ανεξάρτητα από την δράση της στην οστική εναλλαγή, η καλσιτονίνη έχει και αναλγητική δράση, πιθανώς λόγω αύξησης των επιπέδων των ενδορφινών στο πλάσμα [Ofluoglu D et al, 2007] και αλληλεπίδρασης με το ενδογενές οπιοειδές σύστημα [Lyritis GP et al, 2002].

Η καλσιτονίνη μπορεί επίσης να τροποποιεί άμεσα την αντίληψη του πόνου μέσω υποδοχέων συνδεδεμένων με το ασβέστιο στον μέσο γεφυρικό δικτυωτό σχηματισμό και τον κεφαλουραίο άξονα της periaqueductal φαιάς ουσίας [Azria M, 2002].

Καταστάσεις όπου έχει αναλγητική δράση η καλσιτονίνη :

Αντανακλαστική δυστροφία

Διαβητική νευροπάθεια

Μετεγχειρητικός πόνος

Οξύ συμπιεστικό σπονδυλικό κάταγμα

Οστικές μεταστάσεις

Οστική νόσος Paget

Πόνος «μέλους – φάντασμα»

Συμφυτική θυλακίτιδα

Αντι-οστεοπορωτικές δράσεις

Οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα συχνά έχουν αυξημένη νεφρική απέκκριση των προϊόντων αποδόμησης της CTX-II, τα οποία σχετίζονται με την βαρύτητα της οστεοαρθρικής βλάβης (Reijman M et al, 2004; Meulenbelt I et al, 2007).

Η καλσιτονίνη μειώνει την οστική απορρόφηση και αυξάνει το πάχος του δοκιδώδους οστού (Meulenbelt I et al, 2007).

Σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα, η per os χορηγούμενη καλσιτονίνη μειώνει σημαντικά την νεφρική απέκκριση του CTX-I και CTX-II, με δοσοεξαρτώμενο τρόπο [Manicourt DH et al, 2006; Karsdal MA et al, 2010; Kwan Tat S et al, 2010].

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΛΣΙΤΟΝΙΝΗΣ

Σε πειραματόζωα

Καταστέλλει τα επίπεδα των δεικτών οστικής απορρόφησης, μειώνει σημαντικά την βαρύτητα των χόνδρινων βλαβών [Manicourt DH et al, 1999] και προλαβαίνει την απώλεια κολλαγόνου, υαλουρονάνης και πρωτεογλυκανών από τον χόνδρο [El Hajjaji H et al, 2004], σε σκύλους

Μειώνει την αποδόμηση του χόνδρου [Bagger YZ et al, 2005], αυξάνει τις στιβάδες του υάλινου χόνδρου, αποκαθιστά τον κυτταρικό μεταβολισμό, περιορίζει τις υποχόνδριες κύστεις και τον όγκο των οστεοφύτων [Papaioannou NA et al, 2007] και καθυστερεί την εξέλιξη των πρώιμων οστεοαρθρικών αλλοιώσεων [Kyrkos MJ et al, 2013], στα κουνέλια

Η ενδαρθρική ένεση ενός νανοσυμπλόκου με βάση την καλσιτονίνη καταστέλλει την πειραματική φλεγμονώδη αρθροπάθεια σε πειραματόζωα [Ryan SM et al, 2013].

Δράσεις per os καλσιτονίνης

Μειώνει τους δείκτες οστικής απορρόφησης και αποδόμησης του χόνδρου (Karsdal MA et al, 2010).

Αυξάνει την σύνθεση των πρωτεογλυκανών και του κολλαγόνου σε ανθρώπινο οστεοαρθρικό χόνδρο [Sondergaard BC et al, 2010].

Περιορίζει τις οστικές και χόνδρινες αλλοιώσεις σε αρουραίους με ένα πειραματικό μοντέλο οστεοαρθρίτιδας με αυξημένη εναλλαγή υποχόνδριου οστού [Nielsen RH et al, 2011]

Η καλσιτονίνη ασκεί τις προστατευτικές της δράσεις μειώνοντας την απάντηση των χονδροκυττάρων σε φλεγμονώδη ερεθίσματα, την αποδόμηση της εξωκυττάριας θεμέλιας ουσίας του χόνδρου και τις οστεοαρθρικές βλάβες του υποχόνδριου δοκιδώδους οστού [Cheng T et al, 2013].

ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

Badurski J et al, 1995

Είδος μελέτης : Σύγκριση αποτελεσματικότητας sCT (ρινικοί ψεκασμοί Miacalcic 2 x 100 IU ημερησίως) vs φλαβονοειδή (Venoruton 2 x 0.6 + βιταμίνη C 0.2 mg/24ωρο) με/ή χωρίς ναπροξένη (2 Χ 0.550/ 24ωρο) σε 30 ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα των γονάτων επί 10 μήνες.

Αποτέλεσμα : Οι ασθενείς που θεραπεύθηκαν με καλσιτονίνη είχαν σημαντική βελτίωση της έντασης του πόνου, της λειτουργικής κατάστασης, του σκορ WOMAC και της διάρκειας βάδισης (Badurski J et al, 1995).

Manicourt DH et al, 2006

Σύμφωνα με τυχαιοποιημένη, διπλή–τυφλή, πλασέμπο– ελεγχόμενη μελέτη ασθενών με οστεοαρθρίτιδα, η καλσιτονίνη μειώνει σημαντικά τον αλγολειτουργικό δείκτη Lequesne και τα επίπεδα των βιοχημικών δεικτών του μεταβολισμού των οστών στο αίμα και τα ούρα (Manicourt DH et al, 2006).

Karsdal MA et al, 2010

Η καλσιτονίνη, χορηγούμενη per os 2 φορές ημερησίως, μειώνει την αποδόμηση του χόνδρου και τους δείκτες οστικής απορρόφησης [Karsdal MA et al, 2010].

Karsdal MA et al, 2011

Είδος μελέτης : Κλινική μελέτη φάσης ΙΙΙ σε 1169 γυναίκες με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος διάρκειας 24 μηνών

Θεραπευτικό σχήμα : sCT 0.8 mg 2 φορές ημερησίως

Αποτέλεσμα : Οι ασθενείς που έλαβαν καλσιτονίνη δεν είχαν σημαντικές διαφορές στο πλάτος του μεσάρθριου διαστήματος συγκριτικά με πλασέμπο.

Η sCT βελτίωσε τις κλίμακες του πόνου, την σφαιρική εκτίμηση του ασθενούς και του θεραπευτή, τους δείκτες πόνου Western Ontario και McMaster Universities Osteoarthritis Index και την λειτουργικότητα και την δυσκαμψία περισσότερο από πλασέμπο [Karsdal MA et al, 2011].

Armagan O et al, 2012

Είδος μελέτης : 50 γυναίκες με οστεοαρθρίτιδα των γονάτων.

Θεραπευτικό σχήμα : 30 ασθενείς έκαναν ενδορινικούς ψεκασμούς 200 I/U καλσιτονίνης και ασκήσεις στο σπίτι (1η ομάδα), ενώ άλλοι 20 έκαναν μόνο ασκήσεις στο σπίτι (2η ομάδα).

Αποτέλεσμα : Οι ασθενείς της 1ης ομάδας είχαν σημαντική βελτίωση του VAS, του δείκτη WOMAC, της φυσικής λειτουργικότητας, της απόστασης βάδισης και του σκορ δυσκαμψίας WOMAC. Παράλληλα, οι ασθενείς της 1ης ομάδας είχαν σημαντική αύξηση του ΝΟ του ορού και του CTX-II των ούρων [Armagan O et al, 2012].

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ μελέτης Armagan O et al, 2012 : Οι ρινικοί ψεκασμοί καλσιτονίνης, εκτός του ότι βελτιώνουν τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας των γονάτων, έχουν και χονδροπροστατευτικές ιδιότητες.

Esenyel M et al, 2013

Είδος μελέτης : Εκτίμηση αποτελεσματικότητας ρινικών ψεκασμών καλσιτονίνης σε 220 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με οστεοπόρωση και οστεοαρθρίτιδα των γονάτων.

Αποτέλεσμα : Οι ασθενείς που θεραπεύθηκαν με καλσιτονίνη είχαν σημαντική μείωση του πόνου και της δυσκαμψίας, βελτίωση της λειτουργικής ικανότητας και του σκορ WOMAC και εμείωσαν την κατανάλωση των αναλγητικών [Esenyel M et al, 2013].

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ μελέτης Esenyel M et al, 2013 : Οι ρινικοί ψεκασμοί καλσιτονίνης βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής, τον πόνο και την λειτουργική ικανότητα σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα των γονάτων

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Σύμφωνα με περιορισμένο αριθμό μελετών η καλσιτονίνη είναι αποτελεσματική στην οστεοαρθρίτιδα

Η καλσιτονίνη μπορεί να παίζει ρόλο στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας ιδιαίτερα επειδή έχει και αναλγητική δράση

Η καλσιτονίνη αυξάνει την αντιφλεγμονώδη δράση των κορτικοστεροειδών και μειώνει την απώλεια οστών και χόνδρων, γι΄αυτό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθριτιδας

Επιπρόσθετα με την ισχυρή δράση της στην οστική απορρόφηση, η per os χορηγούμενη καλσιτονίνη μπορεί να μειώσει την αποδόμηση του χόνδρου και επομένως να προσφέρει θεραπευτικό όφελος όσο αφορά την χονδροπροστασία.

Οι γυναίκες με υψηλό ρυθμό εναλλαγής του χόνδρου μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο από την per os χορηγούμενη καλσιτονίνη.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Τον Ιούλιο του 2011 το European Medicines Agency (EMA) ανεκοίνωσε ότι η μακροχρόνια χρήση της καλσιτονίνης συνδέεται με μικρή αύξηση της συχνότητας του καρκίνου (0.7% για τα per os σκευάσματα και 2.4% για τους ρινικούς ψεκασμούς) και ότι το όφελος των φαρμάκων που περιέχουν καλσιτονίνη δεν υπερφαλαγγίζει τους κινδύνους που ενέχει η χρήση τους στη θεραπεία της οστεοπόρωσης, γι΄αυτό και δεν πρέπει πλέον να χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτό

Πάντως, η καλσιτονίνη μπορεί να χορηγηθεί, όχι όμως πέραν των 4 εβδομάδων, για την πρόληψη της οστικής απώλειας της οφειλόμενης σε αιφνίδια ακινητοποίηση και όχι πάνω από 3 μήνες στη θεραπεία της νόσου Paget.